انواع سیستم آموزشی به مجموعه ای از قوانین، مقررات، روش ها و فرآیندهایی گفته می شود که برای انتقال دانش، مهارت و ارزش های فرهنگی و اجتماعی به دانش آموزان و افراد جامعه، در قالب دوره های تحصیلی و آموزشی استفاده می شود. نظام های آموزشی در ایران شامل مدارس، دانشگاه ها، موسسات آموزشی و سایر سازمان های آموزشی است که به عنوان نهاد های اصلی برای آموزش و پرورش نسل جوان و تقویت توانایی های افراد جامعه عمل می کنند.
هدف اصلی سیستم آموزشی، تحقق یک جامعه دانش بنیان و پویا است که با تأمین نیازهای آموزشی و تحصیلی افراد، به پیشرفت و توسعه کشور کمک می کند.
نظام آموزشی ۳-۳-۶ به این معناست که دوره ابتدایی اول سه ساله، دوره ابتدایی دوم سه ساله و دوره دبیرستان شش ساله است. که البته همان شش سال هم به دو دوره متوسطه اول سه ساله و متوسطه دوم سه ساله تبدیل میشود. در این نظام، دانش آموزان پس از پایان شش سال دوره ابتدایی، به دوره متوسطه و سپس به دوره دبیرستان راه یافته و در پایان دوره دبیرستان، می‌توانند در آزمون کنکور شرکت کنند.
بی شک یکی از پر ایراد ترین بخش های موجود در کشورمان، سیستم آموزشی ایران است. این ایراد های وارده ربطی به انواع سیستم های آموزشی سالی واحدی یا ۶-۳-۳ نیست. بزرگترین مشکل انواع سیستم های آموزشی ایران محتوای تدریس شده و شرایط رقابت نا سالمی است که در کشورمان وجود دارد.
نمره گرایی و اضطرابی که در دانش آموزان ایجاد میشود، عدم تجربه کافی اکثر معلمان تازه وارد برای ایجاد علاقه و انگیزه در دانش آموزان و متوای آموزشی مدود و نامناسب میتواند از علت های اصلی ناکار آمدی نظام آموزشی ایران باشد.
مهمترین تفاوت انواع سیستم های آموزشی ایران با سیستم های آموزشی دنیا عدم کارایی در دنیای واقعی است و درواقع دانش آموزان دوازده سال مطالبی را مطالعه و یاد میگیرند که شاید در کل زندگی شان به درد نخورد! این درالی است که اگر حداقل در دوران دبیرستان قدرت انتخاب واحد های درسی وجود داشت هر شخص باتوجه به علاقه اش میتوانست برای آینده خود تصمیم گیری کند.
آلمان یکی از بهترین سیستم های آموزشی
اولا در آلمان به شرایط اجتماعی، دانش آموزان و فرهنگ های ملی اهمیت زیادی داده میشود و به همین علت نیز در هر ایالت نوع برگزاری سیستم آموزشی متفاوت است. سیستم آموزشی رسمی در این کشور نظام ۶ ساله دبستان و ۶ ساله دبیرستان است. اما مثلا تعداد روز های تدریس، زمان شروع مدارس، محتوا ها و کلاس های اموزشی و … در هر منطقه متفاوت خواهد بود.
باتوجه به اینکه دانش آموزان آلمانی از ۸ سال تمام وارد مدرسه میشوند، بعد از پایان سال نهم و به شرط تکمیل ۱۸ سالگی اجازه ترک تحصیل دارند که البته برای اشتغال و ورود به بازار کار میبایست یک دوره آموزش کار را بگذرانند.
مثلا در برخی ایالت ها دانش آموزان دوره ابتدایی تنها ۵ روز به مدرسه میروند. این درحالی است که برخی دیگر از مناطق مسکونی مدارسی با مدت ۶ روز در هفته را تجربه میکنند. در سیستم آموزشی آلمان که یکی از بهترین انواع سیستم های آموزشی دنیاست، تحصیل تا پایه نهم یعنی اتمام دوره اول دبیرستان اجباری است و بعد از آن برای ورود به دوره های آموزشی تخصصی در دبیرستان دوره دوم که سه یا چهار ساله است نیاز به پرداخت هزینه های اداری است که معمولا همه دانش آموزان این کار را میکنند.
برای ورود به دانشگاه و تحصیلات تکمیلی لزوما باید ۱۳ سال تحصیلی را گذرانده باشند و برای ورود به دانشگاه درخواست بدهند تا در صورت تقارن ویژگی های تحصیلی دانش آموز با استاندارد های دانشگاهی و قبول درخواست وارد دانشگاه شوند. (معمولا کسانی که خیلی از نظر درسی قوی هستند به دوره های دبیرستان دوره دوم و دانشگاه وارد میشوند.)
پس بهترین سیستم های آموزشی در دنیا ، نظام های آموزشی انتخابی هستند که بدون در نظر گرفتن ارزیابی های رقابتی و به صورت عملی به آموزش مطالب بپردازد و دانش آموزان برای حل مسئله درس بخوانند نه برای پولدار شدن.(درست برعکس نظام های آموزشی در ایران که فقط ۲۰ پرور است!)