تکنیک شش کلاه تفکر (Six Thinking Hats)

تکنیک شش کلاه تفکر توسط دکتر ادوارد دی بونو ت De Bono ارائه شده است. وی پزشک مالتایی ، فیکولوژیست، نویسنده و مخترع "تفکر جانبی"  بودکه در سال 1986 کتابی به نام «شش کلاه تفکر» نوشت.

تفکر شش کلاهی تکنیکی است که به افراد و تیم ها کمک می کند مشکلات و موقعیت ها را از منظرهای مختلف ببینند. در اصل، شش کلاه شما را به "چگونه فکر کنید" به جای "چه فکر کنید" هدایت می کند، به این معنی که می‌توان آن را به طور جهانی به کار برد.

ادوارد دی بونو معتقد است که:

"مشکل اصلی تفکر سردرگمی است، جایی که ما سعی می کنیم کارهای زیادی را یکباره انجام دهیم. احساسات، اطلاعات، منطق، امید و خلاقیت همه ما را درگیر می کند. این مانند شعبده بازی بیش از حد توپ است."

در این نوع تفکر با حفظ تمرکز بر یک عنصر در یک زمان و اجازه تغییر در تفکر و در عین حال به حداقل رساندن تعارض بین اعضای یک گروه، تفکر را ساده می کند.

برای دستیابی به مزایای کامل تفکر شش کلاهی، باید دیدگاهی را که هر کلاه نشان می دهد، درک کنید.

کلاه آبی(Blue Hat) : کلاه آبی به صورت استعاری توسط فردی که یک جلسه را اداره می کند، یک تیم را کنترل می کند یا یک موقعیت را مدیریت می کند، استفاده می کند. آنها اغلب قوانین اساسی را در قالب یک دستور کار، اهداف و محدوده ارائه می کنند.

به عنوان مثال، مدیران پروژه که مسئول گردآوری بسیاری از عناصر برای تکمیل یک پروژه هستند، می توان گفت که کلاه آبی بر سر دارند! در مدیریت یک پروژه، او با مسائل زیادی از جمله:
- مشکل ما چیست؟
- در برخورد با مشکل به چه چیزی می‌خواهیم دست پیدا کنیم؟
- حل این مشکل چه مزایایی خواهد داشت؟
- بهترین و موثرترین راه برای برخورد با مشکل چیست؟

کلاه سفید(White Hat):  کلاه سفید در ابتدا و انتهای جلسه استفاده می‌شود. در ابتدا برای تمرکز بر حقایق یا داده های موجود استفاده می‌شود. در پایان جلسه برای پرسش از ایده های ناشی از استفاده از کلاه های دیگر استفاده می شود.

کلاه سبز(Green Hat) : کلاه سبز برای تشویق ایده های جدید و نوآورانه استفاده می شود. فکر کردن خارج از چارچوب که در آن هر چیزی باید در نظر گرفته شود. در این مرحله هیچ گونه تفکر یا اظهار نظر منفی مجاز نیست.

کلاه زرد (Yellow Hat) : کلاه زرد یک کلاه خوش بینانه است که برای در نظر گرفتن شایستگی های احتمالی ایده هایی که ممکن است در فرآیند کلاه سبز ایجاد شده باشد استفاده می شود.

کلاه قرمز (Red Hat): این کلاه شهودی است که در آن می توان احساسات و عواطف را بیان کرد، مانند ترس ها و نفرت ها. این احساسات نیازی به توجیه ندارند و فقط احساسات درونی را شناسایی می کنند.

کلاه سیاه (Black Hat): کلاه سیاه کلاهی منفی اما منطقی است زیرا به راه‌حل‌ها یا ایده‌های ممکن نگاه می‌کند تا تعیین کند که آیا ممکن است کار کنند یا نه. از منفی بودن بدون دلیل باید اجتناب کرد زیرا این یک عملکرد کلاه قرمزی است.

-  نکته: فیکولوژیست ها سعی می کنند اعمال، احساسات و افکار افراد را توجیه کنند.

منبع:

 https://www.tsw.co.uk/blog/leadership-and-management/six-thinking-hats/