گردشگری به عنوان یک پدیده اجتماعی- اقتصادی پیچیده، از جمله پدیدههای مهم قرن بیستم بوده که به سرعت در قرن جدید نیز ادامه یافته وبه سطوح بی سابقه ای از توسعه و پیشرفت در سطح جهانی رسیده است.
سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، «سیستم مدیریت مقصد گردشگری» (Destination Management System) یا بهاختصار (DMS) را اینگونه توصیف میکند:
«مدیریت مقصد گردشگری به معنای مدیریت هماهنگ تمام عناصر تشکیلدهنده یک مقصد گردشگری از جمله جاذبهها، امکانات رفاهی، دسترسیها، بازاریابی و نرخگذاری است.»
هدف از مدیریت مقصد گردشگری آن است که اطمینان حاصل شود که گردشگری تاثیر مثبت و خالصی بر یک مقصد دارد و این به معنی بهینهسازی عرضه و تقاضا است.
مدیریت مقصد گردشگری به صورت مسئولانه و پایدار باید شامل فرآیندهایی باشد که بهطور مؤثر و هماهنگ به تعامل بین بازدیدکنندگان، صنعتی که به گردشگران خدمات میدهد، جامعه میزبان و محیط زیست میپردازد.
در دهه اخیرگردشگری راه ابریشم در قالب یک برنامه توسط سازمان جهانی گردشگری در دستورکار قرار گرفتهاست. این برنامه اقدامیاست در جهت افزایش و ارتقای توسعه گردشگری پایدار در طول مسیر تاریخی راه ابریشم که همکاریهای کشورهای مختلف واقع در این مسیر را میطلبد.
جاده ابریشم، مجموعهای از راههای بازرگانی و کاروانرو قدیمی بود که منطقه مدیترانه را با چین شرقی مرتبط میساخت، کالاهای بسیاری از این راهها میان شرق و غرب آسیا و حوزه دریای مدیترانه مبادله میشد.
این شاهراه تجاری دارای بالاترین ویژگی ارتباطی در دنیای قدیم، یعنی تبادل فرهنگها بین شرق و غرب و یا به بیان بهتر، بین تمدنهای با عظمت چین، ایران و روم و قلمروهای تحت احاطهشان بود.
جاده ابریشم جدید یا طرح ابتکار کمربند و جاده چین که در ابتدا با نام یک کمربند و یک جاده مطرح شده بود یک طرح سرمایهگذاری در زیربناهای اقتصادی بیش از 70 کشور جهان است. طرح جاده ابریشم جدید ابتدا در سال 2013 مطرح و در سال 2017 طی مراسمی در کشور چین با حضور رهبران 30 کشور جهان، افتتاح شد. این طرح علاوه بر اینکه یک نقشه برنامهریزی شده اقتصادی برای کشور چین محسوب میشود، امکانی تازه برای کشورهای قرار گرفته در این مسیر نیز به شمار میآید. هماکنون 137 کشور در این کارزار درگیر هستند.
این جاده برای کشورهایی که در این مسیر قرار دارند امکان تجارت در آسیا، آفریقا و اروپا را بیش از گذشته توسعه میدهد و بهصورت چشمگیری روابط تجاری میان کشورها را گسترش میدهد. در طرح ابتکار کمربند و جاده چین پروژههای زیرساختی مانند: بندرها، راهآهن، بزرگراهها، نیروگاهها، هوانوردی و مخابرات مورد توجه بسیار قرار گرفته و ایجاد میشوند که همین امر باعث توسعه و پیشرفت کشورهای این مسیر خواهد شد.
مسیر جاده ابریشم جدید، طرح ابتکار کمربند و جاده شامل دو مسیر تجاری « کمربند اقتصادی راه ابریشم» و «راه ابریشم دریایی» است. راه ابریشم دریایی چین را از طریق دریا به جنوبشرق آسیا و آفریقا مرتبط میکند و کمربند اقتصادی راه ابریشم در مسیر باستانی راه ابریشم این کشور را از طریق آسیای مرکزی، روسیه و خاورمیانه به اروپا و بندرهای ساحلی آفریقا متصل میکند..
گردشگری راه ابریشم با داشتن رویکردی پایدار، به گردشگری در طول مسیرهای تاریخی ابریشم گفته می شود که دربردارنده بناها و یادمانهای تاریخی غنی درکشورها و شهرهای واقع درمسیر جاده ابریشم می باشد. این نوع گردشگری دارای چنان گستردگی و جذابیتی است که وسعت آن، درتمام شاخههای مسیر راه ابریشم پهنه گسترده است که می تواند منافع حداکثری برای مناطق واقع در مسیر راه ابریشم و جامعه محلی آن به همراه بیاورد.
مسیرهای گردشگری به عنوان مسیرهای متصل کننده جاذبه های گردشگری نقش بسیاری مهمی در جذب گردشگران دارند.
این درحالی است که این مسیرها با وجود داشتن پتانسیلهای متعدد و جذاب تا حدود زیادی نتوانسته اند توقعات گردشگران در هنگام حضورفرد در فضا را برطرف سازند. دلیل این امر را میتوان در تعریف نامشخص و غیرشفاف مسیرهای گردشگری جستجو کرد.
بدیهی است در نظر گرفتن ارتقا کیفیاتی چون امنیت و ایمنی، اتصال، راحتی، لذت بخش بودن مسیر و جذابیت، نفوذپذیری، خوانایی، سرزندگی، انعطاف در مسیریابی علاوه بر ارتقا مطلوبیت تجربه مسیر گردشگری موجب بهبود و تسهیل برنامهریزی تورهای داخلی و بین المللی خواهد شد.